VIEREN
Liturgie
Sacramenten
Manifestaties
Terug naar de beginpagina
      De ROOMS-
KATHOLIEKE KERK

Het Pausschap
- Organen
- Attributen
- Gunstbewijzen
De Heilige Stoel
- Romeinse Curie
- Diplomatie
Paus Franciscus
- Eerdere pausen
- Sede Vacante
Bisdom Rome
Vaticaanstad
Kerkorganisatie
- Collegiale organen
Religieuze
gemeenschappen

Lekenorganisaties

     De Oosterse
Katholieke Kerken


Gastenboek
Over deze site
Links
Home > Lekenorganisaties > Katholieke verenigingen

Katholieke verenigingen
Het 'Rijke Roomse Leven' werd gekenmerkt door een
uitgebreid en intensief katholiek verenigingsleven


Home > Lekenorganisaties > Katholieke verenigingen - naar boven
INLEIDING


Verenigingen van katholieke lekengelovigen zijn in veel opzichten vergelijkbaar met de hiervoor behandelde broederschappen. Belangrijkste verschil is dat zij na de Franse tijd zijn opgericht en daarmee onderworpen waren en zijn aan de burgerlijke wetgeving op dit gebied. Vele specialiseren zich al naar gelang de nieuwe volksdevoties en de sociaal-economische ontwikkelingen.


Kenmerken

De katholieke verenigingen hebben de volgende kenmerken gemeen:

- Meestal waren ze georganiseerd overeenkomstig de hiërarchische kerkstructuur: parochie, dekenaat, bisdom en kerkprovincie, zodat er sprake was van parochiële, dekenale of diocesane verenigingen.

- Iedere katholieke vereniging, zelfs als ze geen specifiek geestelijke doelstelling hadden, werd geacht een geestelijk adviseur te hebben. Afhankelijk van de grootte, het werkterrein of de status van de betreffende vereniging kon de geestelijk adviseur een kapelaan, pastoor of een hogergeplaatste geestelijke zijn.


Historische ontwikkeling

Onder de wetgeving uit de Franse tijd was het oprichten van particuliere verenigingen verboden, of slechts toegestaan met voorafgaande toestemming van de overheid. Dit veranderde pas rond het midden van de 19e eeuw, in Nederland met de grondwet van 1848, waarin de vrijheid van vereniging was opgenomen.

In combinatie met de katholieke emancipatiegolf leidde dit tot de oprichting van talloze verenigingen. Zodoende waren er tijdens de hoogtijdagen van het 'Rijke Roomsche Leven' katholieke verenigingen op bijna alle mogelijke terreinen actief en was bijna elke katholiek wel lid van één of meerdere van deze organisaties.

Na het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) verdwenen veel katholieke verenigingen als gevolg van een sterk dalend ledental. Dit hing nauw samen met de snelle secularisatie en de opkomst van andere vormen van vrijetijdsbesteding.


Links en bronnen
- Catholic Encyclopedia: Pious Associations (1907) US - Right of Voluntary Association (1907) US
- Catholic Fraternity International: www.catholicfraternity.net US
- Overzicht van de archieven van katholieke Stands- en vakorganisaties NL
- J.W. Koten, Van genootschappen, sociëteiten en andere verenigingen (5), in: Ons Erfgoed, 9e jaargang (2001), nr. 3.

Home > Lekenorganisaties > Katholieke verenigingen - naar boven
ALGEMENE VERENIGINGEN


Piusvereniging
- Opgericht in 1856.
- Zette zich in voor katholieke weerbaarheid en gaf onder meer de Pius-almanak uit, het jaarboek voor katholiek Nederland, dat tegenwoordig door Bohn Stafleu van Loghum wordt uitgegeven.


Katholiek Vrouwengilde (KVG)
- Opgericht in 1913 op initiatief van Alfons Ariëns.
- Doelstelling is om, geïnspireerd door het evangelie, een bijdrage te leveren aan de ontplooiing en ontwikkeling van de vrouw, zowel wat betreft haar persoonlijk leven, als met betrekking tot haar plaats in gezin, Kerk en samenleving.
- Het landelijke Katholieke Vrouwengilde Nederland werd in 2005 ontbonden. De sindsdien per provincie georganiseerde lokale afdelingen bleven echter voortbestaan.
- Tegenwoordig zijn er ca. 18.000 leden.


Graalbeweging
- Opgericht in 1921 door pater Jacques van Ginneken SJ.
- Beweging voor alle vrouwen die zich willen inzetten om vanuit een levende spiritualiteit de samenleving om te vormen tot een wereld van vrede en gerechtigheid.
- In de hoogtijdagen vóór de oorlog waren ca. 10.000 jonge vrouwen en meisjes betrokken bij het opvoeren van grootschalige religieuze spelen in binnen- en buitenland.
- Wikipedia: De Graal NL
- Homepage: www.degraalbeweging.nl NL


Katholieke Actie
- Opgericht in 1924 in Italië.
- Bedoeld als niet-politieke katholieke lekenorganisatie onder leiding van de bisschoppen.
- In Nederland bestond een afdeling van 1936 tot 1966, maar kreeg nooit zoveel aanhang als de bedoeling was.
- Italiaanse homepage: www.azionecattolica.it IT
- Wikipedia: Katholieke Actie NL


Home > Lekenorganisaties > Katholieke verenigingen - naar boven
MUZIKALE VERENIGINGEN


Deze verenigingen hadden als doelstelling het met zang en muziek opluisteren van de kerkelijke vieringen en het organiseren van kerkelijke feesten, bedevaarten e.d. Vaak waren er aparte verenigingen voor mannen en vrouwen. De belangrijkste zijn:


Sint Caeciliaverenigingen
- In het hele Nederlandse en Duitse taalgebied bestaan in talloze parochies (Sint) Caeciliaverenigingen.
- Doelstelling is het door middel van vocale en/of instrumentale muziek opluisteren van de liturgische eredienst, processies en andere al dan niet kerkelijke feestelijke gelegenheden.
- Deze verenigingen zijn genoemd naar de heilige Caecilia, de patrones van de musici.
- Vaak omvatten deze verenigingen ook een fanfare en/of drumband die tegenwoordig ook zonder kerkelijke binding voortbestaan.


Vaandel van een St. Caeciliavereniging
Typerend vaandel van een St. Caeciliavereniging, hier
van de Walburgaparochie in Amby nabij Maastricht


Home > Lekenorganisaties > Katholieke verenigingen - naar boven
SPIRITUELE VERENIGINGEN


Deze verenigingen hadden en hebben tot doel de geestelijke en spirituele verheffing van de leden. Voorbeelden zijn:


Ridderschap van de Onbevlekte
- Een spirituele beweging die de wereld door Maria voor Christus wil winnen.
- Opgericht in Rome in 1917 door de heilige pater Maximiliaan Kolbe, OFM Cap.
- Met kerkelijke goedkeuring van de Pauselijke Raad voor de Leken.


Legioen van Maria
- Een beweging met actieve en biddende leden.
- Opgericht in Dublin, Ierland in 1921 door Frank Duff.
- Met kerkelijke goedkeuring van de Pauselijke Raad voor de Leken.
- Internationale homepage: www.legion-of-mary.ie GB
- Private website: www.legionofmary.org US


Gemeenschappen van de Heilige Familie
- Gemeenschap tot geestelijke verdieping en bezinning.
- Opgericht in 1935 in Polen door pater Dr. Tadeusz Dajcer.
- Wereldwijd aanwezig in 34 landen.
- Met kerkelijke goedkeuring van de Pauselijke Raad voor de Leken.


Legionairs van Christus
- Een gemeenschap van priesters die lekengelovigen activeren en motiveren om deel te nemen aan de missie van de Kerk.
- Opgericht in 1941
- Wereldwijd aanwezig op 4 continenten met ruim 600 priesters en 2500 seminaristen.
- Internationale homepage: www.legionofchrist.org US SP DE FR IT PT


Engelenwerk
- Een groep van priesters en leken die de geloofskennis over de engelen wil verdiepen en verspreiden.
- Opgericht in Innsbruck, Oostenrijk in 1949.
- In 1961 kerkelijk goedgekeurd door de bisschop van Innsbruck.
- Internationale homepage: www.opusangelorum.org US PT DE SP


Home > Lekenorganisaties > Katholieke verenigingen - naar boven
CHARITATIEVE VERENIGINGEN


Deze verenigingen hielden en houden zich bezig met liefdadigheid en hulp aan armen en zieken. De belangrijkste zijn:


In Nederland:

Sint Vincentiusverenigingen
- Vincentiusverenigingen bekommeren zich om iedereen in nood, ongeacht oorzaak, achtergrond of geloof.
- Opgericht in 1833 in Parijs door Frédéric Ozanam.
- Wereldwijd actief met bijna 1 miljoen leden in 132 landen.
- Internationale homepage: www.ozanet.org FR GB SP PT
- De Vincentiaanse familie: www.famvin.org GB SP IT FR
- Nederlandse homepage: www.vincentiusvereniging.nl NL
- Belgische homepage: www.vincentdepaul.be NL FR DE GB


Sint Elisabethverenigingen
(Nog geen nadere gegevens beschikbaar)


Liefdewerk Oud Papier
- Opgericht rond 1870.
- Doelstelling was het ondersteunen van de Paus bij de verdediging van de Kerkelijke Staten tegen de oprukkende Italiaanse troepen. Dit gebeurde door middel van inkomsten uit het inzamelen van oud papier.
- In de jaren '70 van de 20e eeuw opgegaan in de stichting Finas, die op zijn beurt weer is ondergebracht bij het Oranje Fonds.
- De naam Liefdewerk Oud Papier is spreekwoordelijk geworden voor het doen van moeite zonder directe beloning.


Internationaal:

Kolpingwerk
- Ontstaan uit door Johann Gregor Breuer in 1846 en de zalige Adolph Kolping in 1849 opgerichte Gesellenvereine.
- Doelstelling is het gemeenschappelijk bevorderen en beoefenen van naastenliefde in de vorm van hulp aan de Derde Wereld en in jeugd- en ouderenwerk.
- Wereldwijd actief met ca. 500.000 leden in 57 landen.
- Internationale homepage: www.kolping.net DE SP GB
- Duitse homepage: www.kolping.de DE


Orde van het Heilig Graf
- Opgericht in 1868 als voortzetting van de meer informele groep ridders van het Heilig Graf, die teruggaan op de in 1099 te Jeruzalem ingestelde kanunniken van het Heilig Graf.
- Doelstelling is de bevordering van een christelijke levenshouding in trouw aan Kerk en Paus, alsmede steun aan geloof en Kerk in het Heilig Land.
- Naar het voorbeeld van de onafhankelijke ridderlijke orden dragen de ridders een witte mantel met een rood Jeruzalemkruis.
> Zie verder: Orde van het Heilig Graf



Introductievideo van de Orde van het Heilig Graf


Knights of Columbus
- Opgericht in 1882 in New Haven, Connecticut, USA door Michael J. McGivney.
- Doelstelling was oorspronkelijk het leveren van wederzijdse financiële bijstand aan behoeftige leden en hun families. Tegenwoordig ligt de nadruk op het uitvoeren en ondersteunen van liefdadigheidsprojecten.
- In 2019 telde de organisatie wereldwijd bijna 2 miljoen leden.
- Homepage: www.kofc.org US SP FR


In Italië:

Circolo San Pietro
- Opgericht in 1869 door een groep jonge katholieken uit de Romeinse adel en burgerij.
- Doelstelling is het inzamelen van de Pieterspenning en het verrichten van liefdadige werken ten bate van de armen en de behoeftigen.
- De vereniging is nauw verbonden met de Pauselijke Huishouding en heeft de Paus regelmatig kostbare voorwerpen geschonken, waaronder een kruisstaf voor Benedictus XVI.
- Wikipedia: Circolo San Pietro IT
- Homepage: www.circolosanpietro.org IT


Home > Lekenorganisaties > Katholieke verenigingen - naar boven
JEUGDVERENIGINGEN


Deze verenigingen hadden en hebben tot doel het de geloofsverdieping onder jongeren te bevorderen. Vaak heetten zij congregaties en waren er aparte verenigingen voor jongens en voor meisjes. De belangrijkste zijn:


In Nederland:

Heilige Kindsheid
- Pauselijk genootschap voor kinderen tot 13 jaar.
- Opgericht in Frankrijk in 1843, sinds 1849 waren er ook afdelingen in Nederland.
- Doelstelling was om door gebeden en giften bij te dragen aan de kerstening van jongeren in niet-christelijke landen.
- Totaan de Tweede Wereldoorlog werden er op veel plaatsen jaarlijks Kindheidsoptochten georganiseerd, waarbij kinderen meestal als geestelijken verkleed meeliepen.


Kindheidsoptocht
Kindheidsoptocht op het schoolplein van de
Zoete Lieve Vrouwenschool in Den Bosch in 1936


In België:

Katholieke Arbeidende Jeugd (KAJ)
- Vlaamse beweging voor jongeren vanaf 12 jaar, die activiteiten organiseert ter inspiratie en ontspanning (ook bekend als "kajotters").
- Opgericht in Brussel door pastoor Jozef Cardijn in 1925.
- Internationale homepage: www.jociycw.net FR SP GB
- Vlaamse homepage: www.kaj.be


KSJ-KSA-VKSJ
- Een Vlaamse katholieke jeugdbeweging voor kinderen van 6 jaar en ouder.
- Opgericht in 1928 als het Jeugdverbond voor Katholieke Actie (JVKA).
- Tegenwoordig heeft de KSJ ca. 35.000 leden in geheel Vlaanderen.
- Homepage: www.ksj.org


Chiro
- Opgericht door pastoor Jos Cleymans in 1934 als bundeling van in de loop van de 19e eeuw opgerichte katholieke jeugdpatronaten.
- Vlaamse homepage: www.chiro.be
- Waalse homepage: www.patro.be
- Nederlandse zustervereniging: www.jongnederland.nl NL
- Internationale koepel: www.fimcap.org FR GB SP


In Duitsland:

Schönstatt-Bewegung
- Opgericht in 1914 in Schönstatt door pater Josef Kentenich.
- Homepage: www.schoenstatt.de DE GB SP


Bund der Deutschen katholischen Jugend (BDKJ)
- Opgericht in 1947 in de buurt van Paderborn.
- Tegenwoordig een federatie van regionale en lokale jeugdverenigingen met in totaal ca. 650.000 leden.
- Homepage: www.bdkj.de DE


Kolpingjeugd
- Opgericht in 1957 in Keulen als jeugdonderdeel van het Kolpingwerk.
- Wereldwijd actief met ca. 50.000 leden in 50 landen.
- Europese homepage: www.kolpingjugend-europa.org DE GB


Katholische Junge Gemeinde (KJG)
- Duitse kinder- en jeugdorganisatie met ca. 80.000 leden.
- Opgericht in 1970 als bundeling van de vele 19e eeuwse Katholischiche Jungmännergemeinschaften (KJG) en Katholische Frauenjugendgemeinschaften (KFG).
- Homepage: www.kjg.org DE


Home > Lekenorganisaties > Katholieke verenigingen - naar boven
POLITIEKE PARTIJEN


Politieke partijen zijn verenigingen die door de overheid zijn toegelaten om deel te nemen aan democratische verkiezingen. Op die manier kunnen zij een plaats krijgen in de volksvertegenwoordiging en deelnemen aan de regering.

Nadat in 1848 in de meeste Europese landen de vrijheid van godsdienst en van vereniging in de grondwet werd vastgelegd, werd het ook voor katholieken mogelijk om eigen kiesverenigingen op te richten.

Van echte katholieke partijen was aanvankelijk nog geen sprake, mede omdat paus Pius IX (1846-1878) de democratie scherp veroordeelde. Pas paus Leo XIII maakte in zijn encycliek Immortale Dei uit 1885 een opening voor de democratische staatsvorm.


In Nederland:

Algemeene Bond van R.K.-kiesverenigingen
- Opgericht in 1904 als federatie van katholieke kiesverenigingen, die al sinds 1887 politiek actief waren en sinds 1891 een katholieke fractie in de Tweede Kamer hadden.
- Grondslag was een door de katholieke voorman mgr. Herman Schaepman opgesteld programma.
- In 1926 werd de bond omgevormd tot een landelijke partij, de Roomsch-Katholieke StaatsPartij (RKSP).
- Wikipedia: Algemeene Bond van RK-kiesverenigingen NL


Roomsch-Katholieke StaatsPartij (RKSP)
- Opgericht in 1926 als voortzetting van de Algemeene Bond van R.K.-Kiesverenigingen, die al langer onder deze nieuwe naam bekend stond en sinds 1918 aan de Nederlandse regering deelnam.
- Wikipedia Roomsch-Katholieke Staatspartij NL


Katholieke VolksPartij (KVP)
- Opgericht in 1945 als opvolger van de vooroorlogse Roomsch-Katholieke StaatsPartij (RKSP).
- De KVP was een brede volkspartij waar zowel katholieke arbeiders, boeren, werkgevers en ambtenaren lid van waren.
- Gedurende haar bestaan heeft de KVP permanent deel uitgemaakt van de Nederlandse regering.
- In 1980 fuseerde de KVP met de protestantse partijen CHU en ARP tot het Christen Democratisch Appèl (CDA).


In België:

Fédération des Cercles catholiques et des Associations conservatrices
- Opgericht in 1869 als verbond van katholieke en conservatieve kiesverenigingen.
- Deze partij verwierf in 1884 de absolute meerderheid in het Belgische parlement en bleef tot 1918 aan de macht.
- In 1921 werd deze federatie omgedoopt tot de Katholieke Unie.


Katholieke Unie
- Ontstaan in 1921 als voortzetting van de vroegere federatie van katho- lieke kiesverenigingen.
- Deze partij verenigde de katholieke boeren, arbeiders en middenstanders.
- In 1936 werd de partij omgedoopt tot het Katholieke Blok.


Christelijke Volkspartij (CVP)
- Opgericht in 1945 als opvolger van het vooroorlogse Katholieke Blok.
- De CVP nam van 1947 tot 1999 vrijwel permanent deel aan de Belgische regering.
- In 1972 werd de unitaire CVP opgesplitst in een Vlaamse Christelijke Volkspartij (CVP) en een Waalse Parti Social Chrétien (PSC). De Vlaamse partij wijzigde haar naam in 2001 in Christen-Democratisch & Vlaams (DC&V) en de Waalse in 2002 in Centre Démocrate Humaniste (CDH)
- Wikipedia: Christelijke Volkspartij NL


Home > Lekenorganisaties > Katholieke verenigingen - naar boven
STANDS- en VAKORGANISATIES


De stands- en vakorganisaties zijn kenmerkend voor de verzuilde maatschappijstructuur, zoals die met name in Nederland en België bestond.

De standsorganisaties waren verenigingen die vooral de culturele en geestelijke verheffing van de katholieke boeren, arbeiders, middenstanders en beoefenaars van hogere en vrije beroepen tot doel hadden. De vakorganisaties waren vooral gericht op de materiële en economische verheffing van de katholieke arbeiders.

De katholieke arbeidersbeweging kwam eind jaren '80 van de 19e eeuw op en werd onder meer gestimuleerd door de beroemde encycliek Rerum Novarum paus Leo XIII uit 1891. Aanvankelijk was het de vraag of de arbeidersorganisaties vakorganisaties of standsorganisaties dienden te zijn. De bisschoppen besloten in 1916 dat het vooral standsorganisaties moesten zijn.

De belangrijkste Nederlandse stands- en vakorganisaties waren:


Katholieke Sociale Actie (KSA)
- Opgericht in 1904 op initiatief van P.J.M. Aalberse.
- Nationale federatie van alle katholieke standsorganisaties.
- Werd gepropageerd vanuit het door de katholieke voorman P.J.M. Aalberse opgerichte Katholiek Sociaal Weekblad dat van 1902-1929 verscheen.
- Inpgeheven in 1925 opgegaan in het R.K. WerkliedenVerbond (RKWV).


R.K. Vakbureau
- Opgericht in 1909 in Amsterdam als coördinerend bureau voor de diocesane standsorganisaties, zoals die verenigd waren in de Katholieke Sociale Actie (KSA).


Algemeene R.K. Werkgeversorganisatie
- Opgericht in 1915.


Nederlandsche R.K. Middenstandsbond
- Opgericht in 1915.
- Federatie van diocesane katholieke middenstandsbonden.


R.K. WerkliedenVerbond (RKWV)
- Opgericht in 1925 als samenvoeging van de in 1906 opgerichte Federatie der Diocesane Volks- en Werkliedenbonden en het in 1909 opgerichte Bureau voor de R.K. Vakorganisatie.
- Het RKWV was een federatie van vijf diocesane, 25 katholieke vakbonden en enkele andere organisaties voor katholieke arbeiders.
- Opgeheven in de zomer van 1941 op aandrang van aartsbisschop De Jong van Utrecht in verband met de Duitse bezetting.


Sint-Adelbertvereniging
- Opgericht in 1934 op initiatief van jhr.mr. Charles Ruys de Beerenbrouck.
- Deze vereniging was de standsorganisatie voor katholieke intellectuelen, had provinciale en lokale afdelingen en organiseerde jaarlijks de Adelbertlanddag.
- De landelijke verenging werd in 1969 opgeheven, de lokale afdelingen bleven voortbestaan.
- Wikipedia: Sint Adelbertvereniging NL
- Homepage: Adelbert Vereniging NL


Katholieke ArbeidersBeweging (KAB)
- Opgericht in 1945 als voortzetting van het tijdens de oorlog opgeheven R.K. WerkliedenVerbond (RKWV).
- Per 1 januari 1964 werden de katholieke standsorganisaties opgeheven en werd de KAB omgedoopt tot Nederlands Katholiek Vakverbond (NKV).


Nederlands Katholiek Vakverbond (NKV)
- Per 1 januari 1964 opgericht als voortzetting van de KAB.
- Het NKV had in 1972 ca. 400.000 leden verdeeld over 12 bonden, zoals de Industriebond-NKV, de Bouw- en houtbond-NKV en de Katholieke Bond van Overheidspersoneel (KABO).
- In 1976 met de socialistische NVV samengegaan in de Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV), waar beide organisaties per 1 januari 1982 volledig in opgingen.


Home > Lekenorganisaties > Katholieke verenigingen - naar boven
ZOEAVENVERENIGINGEN


Tenslotte waren er nog aparte verenigingen van zoeaven, de vrijwilligers die tussen 1864 en 1870 naar Rome trokken om de Pauselijke Staten te helpen verdedigen tegen de Italiaanse troepen. Voor en door de terugkeerders werden rond 1890 in veel plaatsen zoeavenbonden en -verenigingen opgericht, elk met een oud-zoeaaf als voorzitter. De belangrijkste zijn:


In Nederland:

Algemene Nederlandsche Zouavenbond
- In 1894 opgericht door oud-zoeaaf Auguste Wils (1847-1919) als landelijke koepel voor de tientallen lokale zoeavenverenigingen.
- Opgeheven in 1946 na het overlijden van de laatste zoeaaf, de 95-jarige Petrus Verbeek uit Hintheim.
- Wikipedia: Pauselijke Zoeaven NL


Pauselijke zoeaven
Diverse rangen van de pauselijke zoeaven


Fidei et Virtute
- Amsterdamse afdeling van de Algemene Nederlandsche Zouavenbond


Zoeavenbroederschap Fidei et Virtute
De Alkmaarsche Zoeavenbroederschap Fidei et Virtute, circa 1900
(foto: collectie Regionaal Archief Alkmaar)


Zouavenbond St. Bonifacius
- Voor teruggekeerde zoeaven uit Tilburg en omgeving.
- Gaf onder meer het weekblad De Kruisvaan uit.


Limburgse zoeavenbond
- Voor teruggekeerde zoeaven uit de provincie Limburg.


Pro Petri Sede
- Opgericht op 1 oktober 1922 in Kortrijk en sinds 1969 was er ook een Nederlandse afdeling.
- Aanvankelijk gericht op alle Belgische oud-zoeaven en pauselijk gedecoreerden, later voor de gehele Benelux.
- Organiseert om de twee jaar een bedevaart naar Rome waarbij een substantiële gift wordt geschonken voor het noodfonds van de Hl. Stoel.
- Homepage: www.propetrisede.nl NL


In België:

Westvlaamse zoeavenbond
- Voor teruggekeerde zoeaven uit West-Vlaanderen.
- Zie ook: De West-Vlaandersche Pauselijke Zouaven-maatschappij BE


Pro Petri Sede
- Opgericht op 1 oktober 1922 in Kortrijk en sinds 1969 was er ook een Nederlandse afdeling.
- Aanvankelijk gericht op alle Belgische oud-zoeaven en pauselijk gedecoreerden, later voor de gehele Benelux.
- Organiseert om de twee jaar een bedevaart naar Rome waarbij een substantiële gift wordt geschonken voor het noodfonds van de Hl. Stoel.
- Homepage: www.propetrisede.nl NL


Home > Lekenorganisaties > Katholieke verenigingen - naar boven




Katholiek.org © april 2005 / januari 2021