- EREFUNCTIES voor BISSCHOPPEN - Inleiding - De volgende erefunctie voor bisschoppen is in het kader van de hervor- ming van het Pauselijk Huis door paus Paulus VI bij motu proprio Pontificalis Domus van 28 maart 1968 afgeschaft. Sindsdien is het kardinaalschap de enig overgebleven erefunctie die aan bisschoppen is voorbehouden. Bisschop-Troonassistent van Zijne Heiligheid de Paus - De erefunctie van Bisschop-Troonassistent van Zijne Heiligheid (Lat.: Assistens Throno Pontificio) werd verleend aan bisschoppen, hetzij bij motu proprio door de Paus uit eigener beweging, hetzij op voordracht van de betreffende nuntius of aartsbisschop. - Deze functie gaf het recht om bij belangrijke plechtigheden in Rome direct in de nabijheid van de pauselijke troon te verblijven, een voorrecht dat an- dere bisschoppen niet hadden. De Bisschop-Troonassistent kwam in rang dan ook direct na een kardinaal. Naast nog enkele kleinere voorrechten, werd aan de Troonassistenten ook altijd de persoonlijke titel van graaf (Lat.: comes) verleend en waren zij lid van de pauselijke familia. - De functie van Bisschop-Troonassistent komt reeds voor in 11e eeuw. Het waren toendertijd prelaten die behoorden tot de Pauselijke Kapel (Lat.: Ca- pella Pontifica) en hun relatie tot de Paus was vergelijkbaar met die van kathedrale kanunniken met hun bisschop. - Na het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in Nederland in 1853 zijn meerdere Nederlandse bisschoppen met deze titel begiftigd. Literatuur en Links - G.N. Westerouen van Meeteren: Op zoek naar de pauselijke adel, in: De Nederlandse Leeuw, Vol. CXVIII (2001) No. 5-6, Kol. 467-490 - De Latijnse tekst van het motu proprium Pontificalis Domus - Catholic Encyclopedia: Assistant at the Pontifical Throne (1907)

- EREFUNCTIES voor PRIESTERS - Inleiding - Van de talrijke erefuncties voor priesters zijn de hierna besproken ambten in het kader van de hervorming van het Pauselijk Huis door paus Pontificalis Domus van 28 maart 1968 afgeschaft c.q. vervangen door de erefuncties van Protonotarius Apostolicus, Ereprelaat en Erekapelaan van Z.H. de Paus. Titulaire en Honoraire Apostolische Protonotarissen - Titulair of Honorair Apostolisch Protonotaris was de hoogste erefunctie Mantelletta waarmee de Paus een verdienstelijk priester kon begiftigen. - Deze functie gaf het recht om, ondanks dat zij geen bisschoppen waren, tijdens de liturgie een witte mijter, borstkruis, ring en handschoenen te dragen. Als koorkledij mochten zij een paarse toga met rochet en daaroverheen een paarse mantelletta (een halflang, mouwloos gewaad) dragen. Voor overige bijzondere gelegenheden mochten deze protonotarissen een zwarte toga met rode zoom, rode knopen en een paarse sjerp, alsmede een zwarte biretta met rode pompoen dragen. Tenslotte mochten zij de titel Monseigneur (It.: Monsignore) voeren en de afkorting P.A. (voor Protonotarius Apostolicus) achter hun naam zetten. Huisprelaat van Z.H. de Paus - Deze erefunctie werd verleend aan verdienstelijke geestelijken. - Begiftigden mochten de titel Monseigneur (It.: Monsignore) voeren en bij de koorkledij, in plaats van de gebruikelijke schoudermantel (It.: mozetta), een paarse mantellella dragen, een gewaad met ruime mouwen dat qua lengte het midden hield tussen de mantelletta en de mantellone. Huiskapelaan van Z.H. de Paus - Deze erefunctie werd in 4 klassen verleend aan verdienstelijke geeste- lijken, zowel binnen als buiten Rome (Lat.: extra urbem). Alszodanig hadden zij de eer de Paus te mogen bijstaan in het opdragen van de Mis wanneer hij in Rome, resp. buiten Rome verbleef. - Begiftigden mochten de titel Monseigneur (It.: Monsignore) voeren en bij de koorkledij, in plaats van de gebruikelijke schoudermantel (It.: mozetta), een paarse mantellone, een tot te voeten reikend gewaad met ruime mouwen, dragen. - Deze functie is ingesteld door paus Clemens XII (1730-1740). Kapelaan tot Z.H. de Paus - Deze erefunctie werd in 5 klassen verleend aan verdienstelijke geeste- lijken en is inhoudelijk vergelijkbaar met de hiervoor genoemde Huiskapelaan. - Begiftigden mochten de titel Monseigneur (It.: Monsignore) voeren en bij de koorkledij, in plaats van de gebruikelijke schoudermantel (It.: mozetta), een paarse mantellone, een tot te voeten reikend gewaad met ruime mouwen, dragen. Literatuur en Links - G.N. Westerouen van Meeteren: Op zoek naar de pauselijke adel, in: De Nederlandse Leeuw, Vol. CXVIII (2001) No. 5-6, Kol. 467-490 - De Latijnse tekst van het motu proprium Pontificalis Domus - Artikel in de Catholic Encyclopedia: Prothonotary Apostolic (1911) - Idem: Prelate en Monsignor (1911) - Wikipedia-artikelen: Prothonotary - Monsignor - Artikel door Duane L.C.M. Galles: Chaplains of His Holiness

- EREFUNCTIES voor LEKEN - Inleiding - Voor leken bestonden er meerdere, inmiddels afgeschafte c.q. in onbruik geraakte erefuncties. De eerste twee hierna genoemde waren erefuncties aan het Pauselijke Hof. Deze zijn door paus Paulus VI bij motu proprio Pontificalis Domus van 28 maart 1968 afgeschaft en vervangen door de erefunctie van Kamerheer van Zijne Heiligheid. - De twee laatstgenoemde werden niet aan iemand als persoon verleend, maar aan iemand in een bepaalde hoedanigheid, bijv. als uitgever of als leverancier. Ook deze gunstbewijzen zijn afgeschaft, danwel in onbruik geraakt. Pauselijk kamerheer in ambtskostuum Geheim Kamerheer met Kap en Degen van Z.H. - De erefunctie van Geheim Kamerheer met Kap en Degen (It.: Cameriere Segreti di Spada e Cappa di Sua Santità) werd verleend aan leken van adellijke afkomst. - Deze functie gaf recht op het enkele weken per jaar bij toerbeurt dienstdoen als kamerheer in het Apostolisch Paleis of in de pauselijke zomerresiden- tie in Castel Gandolfo. - Daarbij werd het bij deze functie behorende zwarte kostuum met witte plooikraag in Spaanse Renaissancestijl gedragen, alsmede de bijbehorende verguld zilveren keten met de pauselijke insignes. - Alszodanig gold dit als de hoogste eer voor een katholieke leek van adellijke afkomst. De laatste Nederlander die deze eer ten deel viel was de burgemeester van Maastricht, mr. Willem baron Michiels van Kessenich (1902-1992). Ere-Kamerheer met Kap en Degen van Zijne Heiligheid - De erefunctie van Ere-kamerheer met Kap en Degen (It.: Cameriere d'Onore di Spada e Cappa di Sua Santità) werd verleend aan leken van burgerlijke afkomst. - Deze functie gaf recht op het enkele weken per jaar bij toerbeurt dienst- doen als kamerheer in het Apostolisch Paleis of in de pauselijke zomerresi- dentie in Castel Gandolfo. - Daarbij werd het bij deze functie behorende zwarte kostuum met witte plooikraag in Spaanse Renaissancestijl gedragen, alsmede de bijbehorende verguld zilveren keten met de pauselijke insignes. - Alszodanig gold dit als de hoogste eer voor een katholieke leek van burg- erlijke afkomst. Pauselijk Uitgever - De verlening van het Pauselijk Uitgeverschap was vergelijkbaar met het Nederlandse Hofleverancierschap en werd verleend aan verdienstelijke en/of gerenommeerde uitgevers. - Als Pauselijk Uitgever had men het recht om het wapen of het embleem van het Pausschap te voeren, om daarmee te kunnen aantonen dat men de eer had voor de Heilige Stoel te mogen werken. Pauselijk Leverancier aan het H. Apostolisch Paleis - De verlening van het Pauselijk Leverancierschap was vergelijkbaar met het Nederlandse Hofleverancierschap en werd verleend aan verdienstelijke en/of gerenommeerde winkeliers, handelaren of ondernemers. - Als Pauselijk Leverancier had men het recht om het wapen of het embleem van het Pausschap te voeren, om daarmee te kunnen aantonen dat men de eer had voor de Heilige Stoel te mogen werken. Links en Literatuur - De Latijnse tekst van het motu proprium Pontificalis Domus - G.N. Westerouen van Meeteren: Op zoek naar de pauselijke adel, in: De Nederlandse Leeuw, Vol. CXVIII (2001) No. 5-6, Kol. 467-490

© Januari 2005 -